Grand Prix: het hoogste, meest uitdagende niveau in de dressuur- en springwereld. Wat is er nodig om een jong paard op te leiden tot Grand Prix-niveau in de dressuur? Frederic Wandres, Duits dressuurruiter en winnaar van Olympisch goud, heeft meerdere paarden uitgebracht in de Grand Prix – en dus vroegen we het aan hem. 

Jij hebt meerdere paarden opgeleid tot en uitgebracht op Grand Prix-niveau. Wat is er nodig om een paard op dat niveau te krijgen?

– Je hebt veel tijd en geduld nodig. In het begin van mijn carrière zei mijn coach, de trainster van het Duitse dressuurteam Monica Theodorescu: "er is geen enkel paard dat te laat op Grand Prix-niveau komt. Er is daarentegen een reële kans dat het te vroeg op dat niveau komt." Je moet er echt tijd in investeren. Hoe meer druk je op het paard zet om het sneller voor elkaar te krijgen, hoe groter de kans dat het niet lukt. Ik bedoel, ik heb veel paarden gezien die op jonge leeftijd veelbelovend leken, maar het toch niet haalden. Dus wanneer ik besluit om een paard op te leiden tot de Grand Prix, neem ik daar genoeg tijd voor. Vaak moet je je doelen een jaar of twee uitstellen, als je denkt dat het paard nog te groen is en er nog niet klaar voor is. Maar dat jaar extra werk is niets wanneer je het totaalplaatje bekijkt.

Frederic vergelijkt het scholingsproces van een paard met het opvoeden van een kind.

– Je moet kalm en geduldig zijn en dingen vaak herhalen. Het is heel belangrijk dat je de basis niet overslaat. De basis moet goed zijn, dan kun je daarop verder bouwen. Als er een probleem is met de basis, achtervolgt dat je tot het hoogste niveau. Wees eerlijk tegen jezelf: zijn er echt geen problemen op het niveau waarop je nu rijdt, ben je klaar om de volgende stap te zetten met je paard? Want als je er nog niet klaar voor bent, krijg je dat later dubbel zo hard terug.

Welke karaktereigenschappen zoek je in een paard dat je wilt opleiden tot de Grand Prix?

– Er zijn drie dingen die ik belangrijk vind als ik naar een jong paard kijk:

• Eerst kijk ik naar de stap. Een goede verzamelde stap en een goede uitgestrekte stap zijn belangrijk.

• Daarna kijk ik naar het achterbeen: heeft het paard een goed achterbeen, zet hij het er goed onder, is het traag? Alles gaat makkelijker als het paard een actief achterbeen heeft.

• Ten derde, en dat is het belangrijkste, moet het paard bereid zijn om met je samen te werken. Het hoeft niet de grootste beweger te zijn, een meewerkend karakter is het belangrijkste als je ver wilt komen. Het gaat erom wat er tussen de oren zit.

Kun je een aantal belangrijke stappen noemen in de training van een jong paard richting de Grand Prix?

– Op elke leeftijd zijn er belangrijke stappen: als ze 6 zijn, heb je de vliegende wissels, op hun 7e beginnen we met de pirouettes, etc. Het is echter essentieel om de training aan te passen aan elk individueel paard. Sommige paarden leren de vliegende wissels wanneer ze 5 zijn, anderen wanneer ze 7 zijn. Je moet naar het paard luisteren en de training afstemmen op zijn behoeften. De Grand Prix komt in zicht wanneer het verzamelen goed gaat. Wanneer je op Intermediaire II-niveau rijdt en een verzamelde stap vraagt, appuyementen, misschien een paar passen piaffe tijdens het voorwaarts rijden, dan kom je in de buurt van de Grand Prix. De stap van Intermediaire II naar Grand Prix is enorm, maar als je een goede Intermediaire II kunt rijden ben je wel halverwege.

Kun je beschrijven hoe het voelt als een paard dat jij hebt opgeleid en getraind uiteindelijk de Grand Prix bereikt?

– Het is niet zo'n afgebakend moment, maar op een dag zitten alle oefeningen erin en voel je: "ok, de puzzel is compleet. Nu moet ik het paard sterker maken, zodat hij de kracht heeft om het allemaal te doen." Grand Prix-proeven kosten enorm veel energie, dus moet je werken aan het uithoudingsvermogen van het paard. Stapje voor stapje zullen de oefeningen beter worden.

Frederic geeft aan dat paarden vaak beter worden naarmate ze ouder worden en noemt een aantal van zijn toppaarden als voorbeeld: Duke of Britain (2022 WK) en Bluetooth OLD (2023 EK, 2024 Olympische Spelen, 2025 EK).

– Ik reed mijn eerste internationale Grand Prix met Duke toen hij 11 was, maar hij liep zijn beste op zijn 17e. Dus het duurde lang voordat we alles zo goed als hadden geperfectioneerd en ons hoogste niveau hadden bereikt. Hetzelfde geldt voor Bluetooth: hij is heel goed, maar ik weet en hoop dat hoe langer we samen kunnen starten, hoe beter hij zal worden. Je moet elkaar door en door kennen, en hoe langer je de kans hebt om samen te werken, hoe beter.